olm3.jpg
Du malgrandaj Olmekaj skulptaoj montras virinojn uzantajn spegulojn en ŝia brusto.
Dekstre, sube, aperas unu malkongrua spegulo plimalpli 5cm larĝa per kiu eblas vidi
(vidu ekz. ene de la sekvonta paĝo) la vizaĝon de unu persono.

 
Ne estas facila afero diri kiel optiko komenciĝis, mi ne intencas fari tion. Nur mencii la ombrojn kiel la plej primitivajn bildojn kaj sunan lumon kiel la energion kiu ĉiam subtenis la vivon en la Tero (oni konas malmulte da vivantaĵoj kiuj povas vivi sen lumo kaj ne bezonantaj manĝi aliajn kiuj ankaũ ne bezonas lumon).  La komenco de la optiko povus esti la unuaj movoj por trovi plej lumigitajn poziciojn.

Pensante pri pli evoluinta momento: kiuj estas la plej antikvaj dokumentoj, kiuj montras la laboron de la homo por  krei optikilojn?

Oni mencias la ĉinajn spegulojn, sed ili estis metalaj kaj tiel mi konsideras ilin malsuficxe ebenaj por montri altkvalitajn bildojn.  Pragrekoj kaj praaraboj havas tekstojn pri lumo kaj lumigiloj, sed malfacile oni trovas mencion al la amerikaj speguloj.  Ili estus la plej antikvaj, ĉar aperis ĉe la pre-Inkaoj antaux 4.000 jaroj http://arxiv.org/pdf/physics/0701328 , kaj la Olmekoj plibonigis ilin antaux 3.000 jaroj, donante ĉiun gradon de kurbeco.

Oni faris ilin el feraj mineraloj;  se vi volas scii pli, vi povas legi miajn artikolojn (anglalingve):

- “On the Quality and Utilization of Olmec Mirrors”, J.J. Lunazzi,  in Proc. of  the II Reunión  Iberoamericana  de Óptica, Guanajuato, Mexico, 24-27.09.95,  SPIE V 2730 p.2-7.  http://arxiv.org/abs/physics/0701327    

“Olmec Mirrors: an Example of archaeological American mirrors”, J.J. Lunazzi, chapter 22 of the book  “Trends in Optics” V3  published by the International Commisssion for Optics - ICO, Ed. Anna  Consortini, Ac.  Press. 1996, p411-421, including a color picture.
Legi la artikolon:   http://arxiv.org/abs/physics/0701328
Acxeti la libron: ISBN 0-12-186030-2  http://www.apnet.com/

kaj la referencojn, kiujn mi menciis tie:

1. Fung Pineda, R. (1987), “The Late Pre-ceramic and Initial Period”, in: R.W. Keatinge ed. “Peruvian Prehistory”, Cambridge University Press, 67-98,.

2. Burger, R.L. (1984), “The Prehistoric Occupation  of Chavin de Huántar, Peru”, Univ. of California Publications in Anthropology, V. 14. University of California Press, Berkeley, 203-204.

3. Nordeskiold, E. (1926), “Mirroirs convexes et concaves en Amérique”, Journal de la Societé des Americanistes de Paris, n.s. tome XVIII, Paris,  102-110.

4. Carlson, J.B. (1981), The University of Maryland: "Olmec Concave Iron Ore Mirrors: The Aesthetic of a Litic Technology and the Lord of the Mirror", Dumbarton Oaks Conference on the Olmecs, Dumbarton Oaks, Washington, 117-147.

5. Lunazzi, J.J.(1995),“On the quality of the Olmec mirrors and its utilization”, Proc. of the II Reunión Iberoamericana de Óptica, Guanajuato - GTO, Mexico, 18-22.09.95, to be published by SPIE.

6. Fuentes, C. (1992), "El espejo enterrado", Fondo de Cultura Económica, Mexico.

7. Taube, K.A. (1993), University of California at Riverside: "The Iconography of Mirrors at Teotihuacan" in "Art, Ideology and the City of Teotihuacan", J.C. Berlo ed., 169-204, Dumbarton Oaks Research Library and Collection, Washington.

8. Saunders, N.J. (1988), "Chatoyer, Anthropological Reflections on Archaeological Mirrors", in "Recent Studies in Pre-Columbian Archaeology" Vol. I, N.J. Saunders, O. de Montmollin editors, I-39, BAR International Series 313, Oxford, 1-37.

9. de la Vega, Garcilaso (1550?), "Libro Sexto de los Comentários Reales de los Incas", ch. XXII.
10. Gullberg, J.E. (1959), "Technical Notes on Concave Mirrors" in Excavations at La Venta, Tabasco, 1955, Smithsonian Institution Bureau of American Ethnology, Bulletin 170, United States Government Printing Office, Washington, USA, 280-283 and pl.62.

11.  Craig, Vaughan, (1981), "Ore Microscopy and ore petrography", J. Wiley and Sons,.

12. Heizer, R.F., Gullberg, J.E.(1981), University of California, Berkeley,  in "Concave Mirrors from the Site of La Venta, Tabasco: Their Occurrence,   Mineralogy, Optical Description, and Function", Dumbarton Oaks Conference on the Olmecs, Dumbarton Oaks, Washington, 109-116.
 

NVA!  (2007) "Espejos precolombinos del Perú", Revista Cubana de Física, V. 24, N2, 2007, p.170 http://www.fisica.uh.cu/biblioteca/revcubfi/2007/vol24-No.2/rcf-2422007-170.PDF http://arxiv.org/abs/physics/0702024

Iras al la sekvonta pagxo, pri Olmekaj speguloj